Ben jij voorbereid op de veranderende arbeidsmarkt?

Iedereen merkt het. De arbeidsmarkt is al tijden aan het veranderen. Maar waar komt dit vandaan en hoe kunnen we hier mee omgaan?  En welk effect heeft dit op jouw bedrijf? Kunnen we “voorspellen” hoe de toekomstige arbeidsmarkt er uit gaat zien? Het is slim om hier nu al over na te denken en je bedrijf op voor te bereiden.

Maar dat begint natuurlijk altijd bij een stukje bewustwording. Het Cynefin Framework van Dave Snowden is een goed hulpmiddel om de gebeurtenissen (de transformatie) op de arbeidsmarkt in de juiste context te zetten, wat helpt om de juiste beslissingen te nemen.

Transformatie van ingewikkeld naar complex

Op dit moment is de maatschappij in transitie. We hebben te maken met vele transities die elkaar beïnvloeden en waarvan een aantal dermate complex zijn dat de uitkomst zich laat raden. Denk bijvoorbeeld aan de grondstoffentransitie, de ecologische transitie, de klimaattransitie, etc. Al deze transities zorgen voor complexe gebeurtenissen en gaan invloed hebben op je businessmodel. Oorzaak en gevolg zijn niet logisch en niet of moeilijk vast te stellen. Dit geldt zeker ook voor de arbeidsmarkttransitie. We verplaatsen ons naar een maatschappij waarin processen simpel of hooguit ingewikkeld waren, naar een maatschappij waarin processen als complex of chaotisch beschreven kunnen worden.

In de ingewikkelde maatschappij was het gewenste resultaat specifiek en bekend. Sturing vond plaats op basis van processen en werk werd in nauwe afstemming met elkaar uitgevoerd. In een complexe maatschappij waarbij de bedoeling helder is maar het proces én het resultaat onbekend zijn, leren we door te doen en te ontdekken, in plaats van door sturing. Dit vraagt vanzelfsprekend om veel flexibiliteit en veerkracht.

Generatie Z groeit op in deze complexe maatschappij en is gewend om met een veel creatiever brein te moeten werken. Dat moeten ze ook wel, want er zijn te veel variabelen om een helder eindresultaat te kunnen formuleren. Het proces verloopt hierdoor ook anders en bestaat meer dan ooit uit experimenteren om vooruit te komen. Generatie Z vang je dus niet in processen die we gewend zijn in het ingewikkelde domein. Het werken met generatie Z vergt een compleet andere aanpak, anders blijven ze niet bij je werken (uit onderzoek blijkt gemiddeld 2,5 jaar).

Krappe arbeidsmarkt

Op dit moment wordt de krapte in de arbeidsmarkt en het tekort aan werknemers bij bedrijven opgelost door onder andere schoolverlaters, zij-instromers, migranten en zzp-ers, die in vaste dienst worden genomen. Maar binnen nu en 5 jaar zal de instroom in de beroepsbevolking dermate afnemen dat deze gelijk zal zijn aan de (dan inmiddels ook veel lagere) uitstroom.  De zogenaamde arbeidsmutatie van de beroepsbevolking gaat dus richting de nullijn. Dit betekent dat over pakweg 5 jaar er voor elke vertrekkende werknemer geen nieuwe werknemer meer beschikbaar is.

Een voorspelbare reactie van bedrijven zal zijn, met minder mensen hetzelfde doen. Dit kan door verregaande automatisering, maar zal zeker ook betekenen dat uitvoerende, creërende functies steeds belangrijker worden (de handjes) en dat aansturende functies op managementniveau of stafniveau als eerste afgeschaald gaan worden.

De focus verschuift meer en meer naar uitvoering. Er zal steeds meer worden gestuurd op onconventionele maatregelen. Het gevolg? Kwaliteit daalt, werkdruk stijgt, hoger ziekteverzuim, meer risico-acceptatie, langere wachttijden, etc. Bedrijven lopen zelfs het risico dat in hun hele keten, van toeleveranciers tot eindproduct, essentiële onderdelen uitvallen waardoor de keten wordt verbroken, met alle gevolgen van dien.

En dan is het extra vervelend als er nog een probleem om de hoek komt kijken…

Hebben jouw werknemers nog wel tijd om te werken?

Het geschetste arbeidstekort is al jarenlang een groot probleem in de zorg. Als koploper met personeelsproblemen voorzien zij een toekomst waarin steeds minder zorg beschikbaar is en zorgtaken meer en meer bij familie komt te liggen. Dit dwingt mensen om met een bepaalde flexibiliteit te werken waardoor een gemiddelde werkweek er als volgt uit zou kunnen komen te zien:

• 16 uur in loondienst
• 8 uur werkzaam als zzp-er (om bij te verdienen)
• 4 uur flexwerk 
• 12 uur mantelzorg

Er wordt zelfs voorspeld dat er in de toekomst 30 uur pp tijd nodig is om de mantelzorg op te vangen.

Hoe kun je jouw bedrijf hierop voorbereiden?

Denk nu alvast na over welk werk binnen jouw organisatie loont. Start bijvoorbeeld met het opstellen van een plan om productiever te werken, skip daarin alle zinloze activiteiten, zorg voor een omgeving van multigenerationeel samenwerken. Zorg ervoor dat jouw bedrijf ‘hét bedrijf’ is waar mensen graag willen werken. Denk na over waar dat in zit en geef hier invulling aan. Zorg voor een goed onboardingsprogramma en geef je medewerkers de flexibiliteit die ze nodig hebben. Digitaliseer wat kan en investeer in vertrouwen. Het is niet nodig alles te controleren. 

Het is ook belangrijk om in te zien dat het hebben van een vakdiploma of ervaring in een bepaalde functie NIET altijd nodig is. Flexibiliteit en snel schakelen zullen steeds belangrijkere competenties worden. Richt je organisatie taakgericht in en geef je mensen het vertrouwen en de zelfstandigheid deze taken te vervullen. Zorg ook dat je je mensen taakgericht kunt opleiden. Het omdenken hierbij is van leren naast het werk naar leren is het werk. Zo creëer je een sterke organisatie met een sterk team!

Jouw bedrijf voorbereiden op de veranderende arbeidsmarkt? 

Weten hoe je dit aanpakt en waar je op moet letten? Laten we geheel vrijblijvend kennismaken; bel me (06 – 51 41 90 47) of stuur me een mail (andre@lifenesscoaching.nl).